Để thực hiện hiệu quả các mục tiêu của Chiến lược Quốc gia về Dinh dưỡng giai đoạn 2011 – 2020 và hưởng ứng Ngày lương thực thế giới (16/10), Bộ Y tế phát động chiến dịch truyền thông Tuần lễ “Dinh dưỡng và Phát triển” từ ngày 16 đến 23/10/2020 với chủ đề “Dinh dưỡng hợp lý để phát triển bền vững”. Hưởng ứng tuần lễ dinh dưỡng và phát triển năm nay, Trung tâm Y tế huyện Cư Jut đã xây dựng kế hoạch truyền thông Tuần lễ” Dinh dưỡng và Phát triển” thực hiện triển khai các hoạt động truyền thông, qua đó nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi, tạo sự quan tâm của các cấp,các ngành và toàn thể người dân về dinh dưỡng hợp lý.
Như chúng ta đã biết trong những năm qua, Việt Nam đã đạt được nhiều tiến bộ trong việc cải thiện tình trạng dinh dưỡng và nâng cao sức khỏe người dân như tỷ lệ SDD trẻ em dưới 5 tuổi đã giảm nhanh, bền vững (tỷ lệ SDD thể nhẹ cân giảm từ 30,1% năm 2000 xuống còn 14,1% năm 2015 và năm 2019 tỷ lệ này là 12,2%).Tuy nhiên, Việt Nam vẫn đang phải đối mặt với nhiều vấn đề về dinh dưỡng: Tỷ lệ SDD thấp còi (chiều cao theo tuổi) ở trẻ em dưới 5 tuổi mỗi năm giảm 1%, nhưng vẫn còn ở mức cao (22,4% năm 2019) và có sự chênh lệch giữa các vùng nhất là vùng núi, vùng khó khăn so với thành phố, đồng bằng. Tỷ lệ này ở miền núi phía Bắc là 27,1% và Tây Nguyên là 29,8%.
Bên cạnh đó, tỷ lệ thừa cân, béo phì đang có xu hướng gia tăng nhanh chóng, nhất là ở khu vực đô thị. Tình trạng gánh nặng kép về dinh dưỡng ngày càng rõ rệt, và trở nên khó khăn trong phòng chống suy dinh dưỡng thể nhẹ cân, thấp còi, thừa cân và phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng. Tỷ lệ thừa cân béo phì ở trẻ dưới 5 tuổi (năm 2019) là 9,7%. Tình trạng thừa cân béo phì lứa tuổi học đường cũng đang báo động.
Chế độ dinh dưỡng chưa hợp lý, thói quen ăn uống thiếu lành mạnh, ít hoạt động thể lực là những nguyên nhân gây gia tăng các bệnh mạn tính không lây liên quan đến dinh dưỡng. Theo kết quả cuộc Tổng điều tra các yếu tố nguy cơ của bệnh không lây nhiễm do Bộ Y tế tiến hành năm 2015 cho thấy, có đến 57,2% số người trưởng thành (18 – 69 tuổi) ăn ít rau/trái cây (tức là ăn ít hơn 5 suất rau/trái cây trung bình trong 1 ngày); mức tiêu thụ muối hiện nay cao gần gấp 2 lần mức khuyến nghị (mức khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới là 5g muối/người/ngày, tương đương với 8g bột canh, hoặc 25ml nước mắm, hoặc 35ml xì dầu), có đến 28,1% số người thiếu hoạt động thể lực (tức là có <150 phút hoạt động thể lực cường độ trung bình trên tuần hoặc tương đương). Chính vì vậy, mô hình bệnh tật của người dân Việt Nam đang chuyển tiếp từ các bệnh lây nhiễm là chủ yếu sang các bệnh không lây nhiễm.
Tuần lễ “Dinh dưỡng và Phát triển” năm nay, Bộ Y tế đã đưa ra khuyến cáo:
Phát triển VAC để tạo nguồn thực phẩm tại chỗ, sạch, an toàn cho bữa ăn gia đình;
Sử dụng đa dạng và phối hợp nhiều loại thực phẩm, ăn đủ nhu cầu theo từng lứa tuổi;
Tăng cường ăn rau, củ, trái cây và các loại thực phẩm có bổ sung vi chất dinh dưỡng;
Thực hiện nuôi dưỡng trẻ hợp lý trong 1.000 ngày đầu đời của trẻ để giúp trẻ phát triển tối ưu cả về thể chất, tầm vóc và trí tuệ khi trưởng thành;
Thực hiện dinh dưỡng lành mạnh, tăng cường vận động thể lực để phòng chống thừa cân béo phì và các bệnh mạn tính không lây;
Kêu gọi toàn dân thực hiện dinh dưỡng hợp lý, tăng cường sức khỏe, nâng cao sức đề kháng, góp phần phòng chống dịch bệnh.
Khuyến khích các hoạt động thể lực và duy trì lối sống năng động, lành mạnh.
Quan trọng nhất là công tác tuyên truyền vận động giúp các bà mẹ thay đổi hành vi, nhận thức, thực hiện hiệu quả những bữa ăn dinh dưỡng hợp lý cho trẻ là yếu tố vô cùng quan trọng, không ăn Kiêng, trong bữa ăn cần đảm bảo cả về số lượng và chất lượng. Một bữa ăn cân đối cần có đủ 4 nhóm thực phẩm là nhóm bột đường (chủ yếu từ các loại ngũ cốc), nhóm chất đạm (thịt, cá, trứng, sữa, các loại đậu, đỗ…), nhóm chất béo (mỡ động vật, dầu thực vật), nhóm vitamin và khoáng chất (các loại rau, củ, quả…). Các nhóm thực phẩm này không phải cứ nhà có điều kiện mới làm được, mà tại cộng đồng gia đình nào cũng có (chăn nuôi gia cầm, vườn rau..)”
Ngoài những nỗ lực trong công tác truyền thông nhằm nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi, tạo sự quan tâm của các cấp, các ngành và toàn thể người dân về vai trò, tầm quan trọng của dinh dưỡng hợp lý đối với sức khỏe. Việc cải thiện tình trạng vi chất dinh dưỡng cho phụ nữ và trẻ em cũng được ngành y tế quan tâm. Tỷ lệ trẻ từ 6- 60 tháng được uống Vitamin A đạt 98%, Tỷ lệ bà mẹ sau sinh trong vòng 1 tháng được uống Vitamin A đạt trên 90%, Tỷ lệ phụ nữ mang thai tại 5 huyện nghèo được bổ sung viên đa vi chất đạt trên 90%.
Không dừng lại trong Tuần lễ “Dinh dưỡng và Phát triển” năm 2020, trong thời gian tới, Trung tâm y tế huyện sẽ tiếp tục phối hợp với các ban, ngành liên quan tăng cường hoạt động truyền thông, giáo dục sức khỏe về dinh dưỡng để giúp các bà mẹ biết cách nuôi dưỡng trẻ đúng cách, phụ nữ có thai sử dụng các thực phẩm an toàn, giàu dinh dưỡng. Đồng thời, triển khai tốt các hoạt động cân, đo trẻ, áp biểu đồ, đánh giá tình trạng dinh dưỡng của trẻ dưới 2 tuổi (3 tháng 1 lần) và trẻ dưới 5 tuổi (6 tháng 1 lần) để tư vấn và hỗ trợ phục hồi dinh dưỡng cho trẻ./.
CTTT – Thảo