Ngày Thế giới phòng chống lao (24/3) hàng năm nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về những ảnh hưởng nghiêm trọng của bệnh lao tới sức khoẻ con người, kinh tế và xã hội; đồng thời thúc đẩy nỗ lực chấm dứt bệnh lao trên toàn cầu.
Chủ đề của ngày thế giới Phòng chống Lao năm nay trên toàn cầu là ”Giảm thiểu tác động của Covid-19-Tập trung nguồn lực-Tăng cường phát hiện bệnh lao”.
Bệnh lao là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm ,Theo báo cáo của tổ chức Y tế thế giới bệnh lao vẫn đang tiếp tục là một trong các vấn đề nghiêm trọng, gánh nặng về sức khỏe cộng đồng và đứng trong top 10 những bệnh có nhiều người mắc và là là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ 2 trong các bệnh nhiễm trùng trên toàn cầu. Với tình hình dịch bệnh COVID-19 đang diễn biến phức tạp sau đợt Tết nguyên đán, tăng cường tuyên truyền đến người dân nhằm nâng cao sự hiểu biết của cộng đồng về bệnh lao và công tác phòng chống lao, giảm mặc cảm kỳ thị đối với bệnh lao và kêu gọi các cấp chính quyền, ngành y tế cũng như các ban ngành đoàn thể tích cực tham gia và ủng hộ hoạt động phòng chống bệnh lao; tăng cường khả năng tiếp cận các phương tiện truyền thông của người bệnh lao (đặc biệt người bệnh lao nghèo); giảm mặc cảm kỳ thị với bệnh lao;giúp cho việc tiếp cận sử dụng tốt nhất dịch vụ phát hiện, chẩn đoán, điều trị và dự phòng bệnh lao do ngành y tế cung cấp, tăng cường công tác phát hiện bệnh lao đặc biệt là Lao trẻ em, Lao kháng thuốc, Lao/HIV; đẩy mạnh hợp tác trong nước và quốc tế trong phát hiện, xây dựng và triển khai các công cụ can thiệp và chiến lược mới, cũng như trong nghiên cứu về Lao và bệnh phổi.
Covid-19 và Lao đều là 2 căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, lây lan qua không khí, ảnh hưởng đến sức khoẻ con người nhưng bệnh Lao vẫn chưa được quan tâm đúng mức. Bệnh Lao là kẻ giết người thầm lặng, không ai bị mắc lao mà tử vong ngay, bệnh thường kéo dài âm thầm và phát hiện muộn. Từ khi phát hiện đến khi tử vong thì đã lây sang rất nhiều người khác. Vì vậy, phát hiện sớm, chủ động truy vết không những cứu sống cho người bệnh mà còn giảm nhanh nguồn lây lan cho cộng đồng và giảm nhanh dịch tễ bệnh lao.
Bệnh lao là bệnh nhiễm trùng mãn tính do vi trùng lao gây ra và không phải lao lực do ăn uống kém động vất vả mà đây chỉ là các yếu tố thuận lợi trong nhiễm lao và phát triển trở thành bệnh lao. Bệnh lây truyền chủ yếu qua đường hô hấp ( người lành hít phải các bọt có chứa vi khuẩn lao do người bệnh ho khạc bắn ra ). Bệnh không di truyền. Bệnh lao có thể phòng và chữa khỏi nếu được phát hiện sớm và chữa đúng cách.
Đối tượng dễ mắc bệnh lao:
– Người tiếp xúc trực tiếp với bệnh nhân lao phổi;
– Người nhiễm HIV
– Người mắc bệnh mạn tính: Đái tháo đường, loét dạ dày, tá tràng…
– Người sử dụng thuốc giảm miễn dịch kéo dài.
– Người nghiện ma túy, nghiện rượu, thuốc lá.
Các dấu hiệu nghi ngờ mắc lao:
– Ho khạc đờm kéo dài trên 02 tuần
– Người mệt mỏi, ăn uống kém, gày sút cân
– Sốt nhẹ về chiều
– Đau ngực, đôi khi khó thở
– Ho ra máu
Khi có những biểu hiện như trên cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được khám bệnh, chụp phim X quang phổi làm xét nghiệm đờm để phát hiện bệnh sớm, điều trị kịp thời khi có mắc bệnh lao.
Muốn chữa bệnh lao có kết quả tốt cần phải: Thực hiện đúng hướng dẫn của thày thuốc chuyên khoa. Điều trị có kiểm soát trực tiếp, dùng thuốc đúng, đủ liều lượng thuốc, đủ thời gian điều trị, có theo dõi đánh giá kết quả điều trị. Tác hại của việc điều trị không đúng không tuân thủ các hướng dẫn của thầy thuốc chuyên khoa là làm vi khuẩn lao kháng thuốc và bị mắc thể lao nặng hơn, khó chữa hơn, tỷ lệ điều trị thành công thấp dễ tử vong, tốn kém về kinh tế đó là mắc bệnh lao đa kháng thuốc và đây là nguồn lây rất nguy hiểm cho cộng đồng.
Ngoài việc phát hiện các bệnh lao thể hoạt động chúng ta cần tần soát phát hiện những trường hợp bị nhiễm và mắc lao tiền ẩm, Vậy lao tiền ẩm là gì; Lao tiền ẩn là những đối tượng bị nhiễm vi khuẩn lao nhưng chưa trở thành bệnh lao phát triển, những trường hợp này cần xác định xem có bị mắc lao tiền ẩm hay không để điều trị ngay tránh bị mắc thể lao hoạt động vấn đề này còn ý nghĩa nữa là thời gian điều trị ngắn ít tốn kém dễ điều trị và không để lại di chứng bệnh.
Các đối tượng cần tần soát phát hiện lao tiền ẩm:
– Người tiếp xúc trực tiếp với bệnh nhân lao phổi;
– Người nhiễm HIV;
– Người mắc bệnh mạn tính: Đái tháo đường, bệnh phổi nghề nghiệp…
– Người sử dụng thuốc giảm miễn dịch kéo dài
Nhằm tăng cường sự hiểu biết đúng về bệnh lao đối với người dân và triển khai áp dụng các kỹ thuật khoa học tiên tiến, tiến tới mục tiêu thanh toán bệnh lao vào năm 2030 và mọi người dân cần tuân thủ đeo khẩu trang khi tiếp xúc với người khác, khoản cách trên 2m; Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng để giữ bàn tay luôn sạch sẽ; phòng ở cần luôn luôn thông thoáng. Phát hiện sớm và điều trị khỏi bệnh lao cho người bệnh lao là cách phòng bệnh tốt nhất hiện nay.
Cao Thị Thảo – TTYT Cư Jut