Trong 9 tháng đầu năm 2015, tổng số bệnh nhân mắc sốt xuất huyết trên toàn địa bàn tỉnh là 210 ca, tăng 163 ca so với cùng kỳ năm 2014, không có tử vong. Một số huyện có số ca mắc sốt xuất huyết tăng cao so với cùng kỳ là huyện Đăk Glong (tăng 100 ca), huyện Krông Nô (tăng 50 ca), thị xã Gia Nghĩa (tăng 24 ca) và huyện Đăk Song (tăng 20 ca)
Đăk Nông là một trong những địa phương có khí hậu nhiệt đới, nóng ẩm, lượng mưa trung bình hàng năm tương đối cao, thích nghi cho các loại muỗi sinh trưởng, phát triền và tồn tại do đó bệnh sốt xuất huyết cũng khá phổ biến. Theo số liệu thống kê của Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh, tháng 1/2004, tại Đăk Nông ghi nhận 1 vụ dịch sốt xuất huyết xảy ra trong phạm vi xã Đăk Song (cũ) và thị trấn Gia Nghĩa (cũ) với 1.419 ca mắc. Những năm tiếp theo, nhờ chủ động giám sát, tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện các biện pháp diệt bọ gậy/lăng quăng và giữ vệ sinh môi trường sống nên tình hình mắc sốt xuất huyết đã có sự giảm mạnh so với năm 2004.
Bệnh sốt Dengue/sốt xuất huyết Dengue (SD/SXHD) là bệnh nhiễm virus cấp tính do muỗi Aedes Aegypti (vật thể trung gian truyền bệnh). Đây là bệnh dịch lưu hành địa phương nghiêm trọng ở nước ta, nhất là các tỉnh Đồng bằng châu thổ Nam bộ, Miền duyên hải trung bộ và Đồng bằng duyên hải Bắc bộ. tuy nhiên trong những năm gần đây với những thay đổi về mặt xã hội, môi trường sống … thì hầu như toàn quốc, địa phương nào cũng có tần số mắc bệnh cao. Như khu vực Tây nguyên những năm ở thập niên 90 có số mắc là 130/100.000 dân và số chết gần 1,5/ 100.000 dân. Vụ dịch lớn nhất gần đây là năm 1998 cả nước có 234.920 người mắc và 377 người chết.
Tại Việt Nam đã phát hiện có hai loại muỗi là Aedes Aegypti và Aedes Albopictus, nhưng véctơ chính truyền virus Dengue trong đó chủ yếu là muỗi Aedes Aegipti (chiếm 96%). Muỗi Aedes Aegypti có màu đen, kích thước nhỏ hơn muỗi Anopheles (muỗi truyền bệnh sốt rét). Trên thân và chân của Aedes Aegypti có nhiều vảy trắng sếp thành từng vạch xen kẽ đen trắng nên còn được gọi là muỗi Vằn. Muỗi Vằn sinh trưởng và phát triển quanh năm, nhưng hoạt động mạnh trong những tháng mùa mưa lũ, đỉnh cao từ tháng 7 đến tháng 10. Muỗi hoạt động hút máu người trong nhà, thời gian cao điểm là vào chập tối và mờ sáng, muỗi thích trú đậu nơi kín gió và ẩm mát như trong nhà, buồng kín hay các bụi cây ngoài vườn. Thường thì chỉ có muỗi cái đốt người hút máu và truyền bệnh. Muỗi cái chỉ giao phối một lần trong đời nhưng đẻ trứng suốt đời thành từng đợt, để làm được điều đó muỗi cái cần được đốt hút máu thường xuyên, thậm chí do nhu cầu nuôi dưỡng bản thân và trứng, muỗi cái có thể hoạt động hút máu cả ngày không kể giờ giấc. Aedes Aegypti thích đẻ trứng nơi nước đọng, nước sạch xung quanh nhà gần con người, trong những dụng cụ chứa nước hoặc những vật dụng ứ đọng nước mưa do con người tạo ra. Điều này lý giải tại sao bệnh SD/SXHD lại hay xảy ra và lây lan tại các thị tứ, nơi tập trung dân cư đông đúc hơn là các vùng thôn quê có mật độ dân cư thưa thớt. Tuy nhiên gần đây, sự giao lưu đi lại giưa các vùng miền rất thuận tiện nên thành thị hay nông thôn đều có thể xuất hiện ca bệnh nếu không được chủ động phòng chống triệt để.
Bệnh lây do muỗi vằn Aedes Aegypti hút máu truyền virus Dengue từ người bệnh sang người lành. Người bị bệnh SXH thường bắt đầu sốt với 3 đặc điểm: sốt đột ngột, sốt cao và sốt liên tục từ 39 đến 40oC trong 3-4 ngày. Khi có dấu hiệu bị bệnh SXH, bệnh nhân đều phải nhập viện điều trị theo phác đồ riêng, bởi nếu điều trị không đúng thì bệnh cũng có thể dẫn đến một biến chứng vô cùng nguy hiểm mà các thầy thuốc luôn cảnh giác, đó là sốc (shock). Đây là biến chứng nguy kịch nhất của bệnh SXH, dễ dẫn tới tử vong.Vì vậy khi có các dấu hiệu trên cần đến ngay cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời.
Điểm đặc biệt của type virus gây bệnh sốt xuất huyết năm nay là tiểu cầu của người bệnh giảm nhanh, có người khi đến viện chỉ còn 4-5 tiểu cầu /ml máu, nếu không kịp thời truyền tiểu cầu ngay, người bệnh rất dễ tử vong. Điều đáng lưu ý, Type virút năm nay đặc biệt, ít biểu hiện xuất huyết dưới da, cũng không chảy máu chân răng, xuất huyết tiêu hóa không nhiều và đặc biệt hơn nữa là virus sốt xuất huyết năm nay có độc lực cao, đánh thẳng vào gan hoặc các tạng khác gây viêm tụy cấp, tăng men gan, tràn dịch màng phổi và gây tử vong nhanh, do bệnh cũng biểu hiện sốt nên nhiều người dễ nhầm tưởng với bệnh cúm A /H1N1. Vì thế nếu bệnh nhân sốt cao, đau người nên đưa ngay tới bệnh viện để được xét nghiệm máu, ngày đầu tiên biểu hiện chưa rõ, nhưng ngày thứ hai khi tiểu cầu giảm các cơ sở y tế có xét nghiệm máu sẽ xác định được ngay. Trường hợp để bệnh nhân sốt xuất huyết ở nhà, uống các thuốc hạ sốt có khả năng gây chảy máu và rất nguy hiểm.
Đối với việc dùng thuốc cần phải thận trọng và không được tự ý dùng. Nếu sốt cao trên 39oC có thể dùng thuốc hạ nhiệt, nới lỏng quần áo và lau mát bằng nước ấm, không hạ sốt bằng nước đá lạnh vì sẽ gây co mạch và rét run.Thuốc hạ nhiệt chỉ được dùng là paracetamol đơn chất. Tuyệt đối không dùng thuốc aspirin, Ibuprofen để hạ nhiệt vì có thể gây xuất huyết, toan máu. Không dùng kháng sinh để điều trị vì kháng sinh không có tác dụng với đối với virut nói chung. Cần bù dịch sớm bằng đường uống như nước oresol, nước trái cây (nước dừa, nước cam, nước chanh), hoặc nước cháo loãng với muối.
Hàng năm các chương trình quốc gia phòng chống các bệnh lây truyền từ muỗi nói chung và Dự án phòng chống SXH nói riêng đã triển khai rất nhiều hoạt động thiết thực nhằm bảo vệ sức khỏe cho cộng đồng. Đã tăng cường công tác truyền thông với nhiều loại hình đa dạng và phong phú, tổ chức ngày làm sạch môi trường và một số hoạt động khác như phun tẩm hóa chất để diệt côn trùng…nhưng như vậy vì phun tẩm cũng chỉ mới diệt được muỗi trưởng thành. Để chủ động trong phòng chống Sốt Dengue/ Sốt xuất huyết Dengue khi chưa có sự can thiệp của các cơ quan Y tế thì mỗi người dân hãy tự bảo vệ mình, bảo vệ người thân và gia đình bằng những phương tiện sẵn có để diệt muỗi, diệt bọ gậy, hạn chế nơi sinh sản của muỗi và tránh bị muỗi đốt dù là ban ngày hay ban đêm./.
BS ÊBan Sơn
(nguồn http://syt.daknong.gov.vn/TinTuc/tintuc/Lists/Posts/Post.aspx?CategoryId=14&ItemID=1068&PublishedDate=2015-10-19T01:50:00Z)